بسم الله الر حمن الرحیم
موضوع : دانلود آهنگ قیبلم تا سحر پند و اندرزهای حکیم تیلیم خان ساوه ای
کلید واژه : تیلیم خان ، دانلود آهنگ قیبلم تا سحر حکمت، پند و اندرزها ،مرد و نامرد ، انتخاب همسر و دوست، معاشرت ، مذمّت دنیـا
حکیم تیلیم خان ساوه ای بین سال های 1176تا 1246 هجری قمری مـی زیسته هست وداستان زندگی او مشـهور هست که دلداده ی ی هست به نام مـهری و در راه او مرارت ها مـی کشد و تا شیراز مـی رود و با لاخره نا کام مـی ماند .راستی را کـه عشق ملهم حکمت نیز هست . دانلود آهنگ قیبلم تا سحر هرکه وجودش بـه عشق روشنی گیرد ینابیع حکمت از قلبش بـه زبانش جاری مـی گردد . دانلود آهنگ قیبلم تا سحر اگر شاعران بزرگ کشورمان را کـه به حکمت مشـهورند و حکیم شمرده مـی شوند ،چون حکیم نظامـی، حکیم فردوسی، حکیم ناصرخسروو حکیم عمر خیّام را درون نظر آوریم مـی بینیم کـه سخنان اینان پر از پند و اندرزهایی هست که به منظور ما انسان ها بـه یـادگار گذارده اند و همـه برگرفته از حکمت ایرانی – اسلامـی هست .امّا حکمت چیست ؟دکتر اصغر دادبه درون این خصوص چنین مـی گوید : "واژه ی فلسفه از یونان بـه عالم اسلام آمده هست . خود ما کلمـه ی حکمت را بـه کار مـی بردیم . گاهی این دوکلمـه مترادف هم بـه کار مـی رفتند و تا زمان فروغی و نوشتن کتاب سیر حکمت درون اروپا این گونـه بود گاه هم دو معنای متفاوت از آن ها فهمـیده مـی شد . درون ضمن تقسیم بندی فلسفه بـه دو مبحث عملی ونظری درون مورد حکمت هم مصداق دارد .با این همـه حکمت درون سه حوزه قابل تقسیم بندی هست : یکی حکمت دینی – کلامـی هست که درون واقع عناصر تشکیل دهنده ی آن قرآن و حدیث هست و فلسفه،دوم حکمت های عقلانی هست و سومـین حوزه ، حوزه های شـهودی و اشراقی هست . حکمت از این سه حوزه خارج نمـی شود . درون حرکت اوّل ، مبنا وحی هست ، درون حرکت دوم عقل و در حرکت سوم شـهود هست . عقلی هم کـه توانایی شـهود پیدا کرده باشد عشق نامـیده مـی شود "( درس گفتارهایی درباره ی نظامـی)
با یک نگاه گذرا بـه دیوان حضرت تیلیم خان مـی بینیم کـه تیلیم خان درون هر سه حوزه کار کرده هست . دیوان او مشحون هست از رجوع بـه آیـات قرآن کریم ، ترجمـه و معنا وتفسیر آیـات .در حوزه ی عقل و فلسفه نیز او به منظور هر حرفی کـه مـی زند ادلّه مـی آورد و هر نصیحتی کـه مـی کند اسلوب معادله ی عقلی دارد . درون حوزه ی عشق نیز کـه او ید طولایی دارد .حکیم تیلیم خان شیفته ی پیـامبر و علی (ع) وائمـه ی طاهرین هست و دلیل رستگاری خود را دستگیری اینان مـی داند .
باری معنای عملی حکمت برابر هست با اندرز و نصیحت ، آن جا کـه حافظ مـی گوید : " پند حکیم عین صواب هست و محض خیر " بـه این معنا توجه دارد .به هر حال گذشته از معانی دیگری کـه حکمت دارد ، مـی توان گفت حکیم تیلیم خان جامع آن معانی بوده و ما دراین مقاله درون پی آن هستیم که تا پند و اندرزهای حکیم تیلیم خان را استخراج و بیـان نماییم .
پند و اندرزهای حکیم تیلیم خان ساوه ای :
1- از درخت کمتر نباش و باری بیـاور .
2- معتقد بـه اسلام باش و از راه اسلام خارج نشو.
3- بار گناه و عصیـان خود را بر زمـین گذار .
کم اولما شجردن گتیر باری سن
موسلمان اول ، یولدان چیخما باری سن
قویـا جاقسان یئره عصیـان باری سن
تیلیم اول آسنانـه ایـه یئتیشد ین
دیوان /41
تیلیم خان درون شعر سراسر پند و عبرت خود " شجر آتا مـیننده دی تاماشا" انسان را از غرور بی جا بر حذر مـی دارد و مـی گوید کـه :
4- ای پسر آدم مغرور نباش زیرا وقتی بـه اسب چوبی تابوت سوارت مـی کنند تماشاداری .
آدام اوغلو هاوالانما هاوایـا
پیلله پیلله ائننده دی تاماشا
حکم اولدی آللاهدان قاییت بورادان
شجر آتا مـیننده دی تاماشا
دیوان/80
5- اصل و مبدات را پیدا کن وراهت را مشخّص نما و مست غرور نباش کـه وقتی پر و بالت مـی شکند تماشا داری .
چوخ گمراه ائیلمـه سنده حالیوی
آختار اذنابیوی تاپ اوز یولوو
مست اولوبان آچما پر و بالیوی
پر و بالین سیننده دی تاماشا
دیوان /80
6- مخلوق خداوند حتما نمازش را بخواند ،خدایش را بشناسد و اصول و ارکان دینش را بداند زیرا وقتی بـه قبر تاریکش مـی گذارند تما شا دارد .
مخلوق اولان گرک نا مازین قیله
آللاهی تانیییب ارکانین بیله
تکبیرینن یئتیره لر منزیله
قارا قبره ائننده دی تاماشا
دیوان / 80
7- ای دل هرزه گرد نباش ، دل حتما به عهد و پیمانش استوار باشد.
8- انسان حتما حرفی بزند کـه مردم بپسندند و درختی را بار بیـاورد کـه بارش شیرین باشد .
گویول هرزه گرد تک هر یـانا دونمـه
گویول گرک بیر ایلقاره بند اولا
بیر سوزلر دانیشا خلاییق پسند
بیر نئیی سبز ا ئده ، سویو قند اولا
دیوان /81
9- جوان حتما پخته شود و خام نماند ،کم طمع باشد ، خوش لفظ و کلام باشد و آرزومند هنی با عالمان باشد.
ایگیت پوخته گرک ، هئچ اولمویـا خام
کعبه بیت اللاهه باغلایـا احرام
کم طمع ، ائل پرست ، خوش لفظ و کلام
عالیم صحبتینـه آرزو مند اولا
دیوان /81
10- مرد حتما نان نامرد را نخورد ،دروغ و بهتان نگوید و با صدق دل علی (ع) را صدا بزند .
مرد ده گرک نامرد نانین یئمـه یـه
تیلیم ، قال قاتمایـا ، بوهتان دئمـه یـه
هر دیل کی صیدقینن علی دئمـه یـه
اونوه ی ، عالملره پند اولا
دیوان /81
این کـه نباید انسان از نامرد چیزی بخواهد و از باده و نان او نخورد بـه تکرار درون دیوان تیلیم خان آمده هست .
دلی گویول ایچمـه نامرد باداسین
اگر پیـاله سی دولو قند اولا
نامرد کورپوسوندن گئچمـه گیر سئله
اگر پولدان گئچمک یوز آساند اولا
دیوان /82
نامرد قاپوسیندا بوینویو بورما
اگر صاحیب آلتمـیش پارچا کند اولا
دیوان /82
یئمـه نامرد آشین تئز قاخار باشا
منیم سوزوم قولاغییدا پند اولا
دیوان /82
حئییف اولار مرد کیشی لر قوجالار
نامرد کیشی گلر اوندان باج آلار
دیوان/ 88
تیلیم خانی نامرد سوزو داغلادی
نوکیسه لر اوزلرین مرد چاغلادی
دیوان /94
نامرد کیشی مرد الینی باغلاماز
غمسیز آدام جانین غمـه داغلاماز
دیوان /166
11- با دشمن دیرین دوستی مکن .
12- درون خانـه ی صغیر نماز مخوان و در هر مجلس سخن نامربوط مزن . گلوی عارف حتما هفت بند داشته باشد . یـاد آور : هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد .
صغیر خانـه سینده قیلمـه نامازی
آللاه او نامازدان اولماییب راضی
هر مجلیسده دئمـه نامربوط سوزو
عاریفیی بوغازی یئد دی بند اولا
دیوان /82
تیلیم خان درون انتخاب دوست وهن و آداب معاشرت نیز اندرزهایی دلنشین دارد .
13- با انسان نا نجیب هنی نکن .
به دروغ بـه سر دوست قسم نخور .
در راه دوست جانی سر فدا کن.
نا نجیبله گئدیب اوتوروب دورما
دیوان/82
یـالاندان آند ایچمـه دوستون باشینا
دیوان/82
آی آغالار بیر دوست وارسا قاپی یـا
اونوینان ائیلمـه درون آشنالیغی
مال ایسته سه جان قویگونان یولوندا
ائیله سن اونوینان سر آشنالیغی
دیوان/167
14- اگر ثروتمند باشی دورت جمع مـی شوند و مـی خورند ومـی نوشند و اگر تهیدست باشی از اطرافت کوچ مـی کنند .
واریی اولسا گلیب یئییب ایچرلر
یوخسول اولسای اطرافییدن کوچرلر
قووم قارداش سنی ائلدن سئچرلر
قورخورام هئچ یـادا سالان اولمویـا
دیوان/86
در چند جای دیگر هم فقیر وغنی راباهم بـه مقایسه نشسته هست .
وارلی لارین واری یولا دوزولر
یوخسوللارین گوزویـاشی سوزولر
دیوان/88
وارلی اولسان قووم – قارداش یـاپیشار
یوخسول اولسان اطرافییدن قاچیشار
دوشمن اولوب دالدالاردا دانیشار
دوروب اورتالیقدا مـیل دولاندیریر
دیوان /107
از فحوای کلام حکیم دانسته مـی شود کـه اونیز چون ابنای بشر ثروت را خوش دارد و از فقر و ناداری برحذر مـی دارد .
15- درست را از خداوند عالم بگیر .
جهد ائیله درسین آل عئلم – مطلقدن
توقع ائیلمـه مطلبی شقدن
تیلیم غافل اولما قدرتلی حقدن
لوطف ائیله سه ذوباب شیر افکن اولور
دیوان /97
16- فقط خوبی درون دنیـا باقی مـی ماند .
ساقی دولدور ایچیم جامـی مستان
گئدر مئی ایچنلر مـیخانا قالار
گئچر بو دونیـانین یـاخشی یـامانی
قالسا بیر یـاخشی لیق اینسانا قالار
دیوان /108
17- بـه ثروتمند دیوانـه ت را مده .
دلی دوولت لی یـه وئر مـه قیزیی
18- درون عروسی غمگین نباش و در عزا نخند .
تویدا غمگین اولوب هر یـاسدا گولمـه
19- خوب بنشین ، خوب بگو و خوب برخیز .
که یـاد آ ور حکمت دین زرتشت هست که بر سه اصل پندار نیک ، گفتار نیک ، کردار نیک استوار هست .
یـاخشی اوتور ، یـاخشی دانیش ، یـاخشی دور
دیوان /113
تیلیم خان به منظور گرفتن زن اصولی دارد کـه باید آویزه ی گوش جوانا نمان باشد کـه پشیمانی دگر سودی ندارد .
20- اگر زنت را از خانواده ای اصیل بگیری بهتراست او حتما ناقص عقل ، نادان و بی وفا نباشد و با حیـا و سنگین باشد و برای زن گرفتن عجله نکن .
یـار آلاندا اصیل آلسای یئگ ایمـیش
دیوان /116
21- حرفت رابه هر نادانی مگو .
22- با دوست مـهربان و با دشمن بی رحم باش .
که یـاد آور آیـه ی شریفه ی اشـــــــــدا علی الکفـــــــــــــار و رحمــــــــــــــــا ء بینــــــــــــــهم هست .
23- محبت حتما از دل برخیزد ، دوستی بـه سبب مال و ثروت ریـایی هست .
گرکدیر محبت قالخا اورکدن
ریـایی اولا جاق زر آشنالیغی
دیوان /167
به علاوه ی همـه ی این نصایحی کـه شماره کردیم حکیم تیلیم خان درون خصوص باغداری ، معاشرت و دادوستد و مذمت دنیـا هم نصایحی دارد کـه دوستداران تیلیم خان آشنایند .
امـید هست توانسته باشیم گوشـه ای از پند های پیر فرزانـه ی شـهرمان را بـه گوش جوانان و پاک دلان و پاک دینان برسانیم .
نصیحت گوش کن جانا کـه از جان دوست تر دارند
جوانان سعادتمند پند پیر دانا را
حافظ
والسلام علیکم ورحمـه الله و برکاه
منابع :
1- حکیم تیلیم خان دیوانی – بیرینجی جیلد – توپلایـان اسدالله امـیری - 1385
2- دیوان حضرت حافظ شیرازی
3- اینترنت – درس گفتارهایی درباره ی نظامـی – دکتر اصغر دادبه – شـهر کتاب مرکزی
اولو تاری آدی ائله
تیلیم حئکمت ، اونونکو دور
غئیردن درمان ایسته مـه
تیلیم خان پیغمبر وصفینده کی شعرین سونوندا بئله بویورور :
کم اولما شجردن گتیر باری سن
موسلمان اول یولدان چیخما باری سن
قویـا جاقسان یئره عوصیـان باری سن
تیلیم اول آستانـه ایـه یئتیشد ین
ص/41
یعنی کی الله تعالی درون گاهینده گناه و عصیـان بارین یئره قوی و اونا تسلیم اول و بیز دئمـیشلی آقاجدان کم اولما و بارگئتیر و تیلیم د ه بویوک شاعیر لریمـیز تک جناسدان استفاده بویوروب و باری نی اوچ معناده گئتیریب دیر .
تیلیم خانون چوخ معنالی و عبرت آلمالی شعری بو شعردیر کی بویورور : آدام اوغلو هاوالانما هاوایـا
ای انسان ای آدام اوغلی چوخ اوزویـه مغرور اولما ، پیلله پیلله ائننده دی تاماشا ، سحر کی قوجالدون و دونیـایی دئیشدین و تابوت آتونا مـیندین اوندا گورملی سن .
چوخ گمراه ائیلمـه سن ده حالیوی ، اوزیوی ایترمـه ، اصل و مبداین آختار و یو لیوی تاپ ، پر و بالین سیننده و قدرتین الدن گئدنده گورملی سن .
احتضار وقتی چاتاندا بد نین تیتره ر ، گوزلرین نوری اوچر و قووم ،قارداش دوریـه ییغیلر و سنی تک قویوب گئدنده گورملی سن .
و بئله نصیحت ائدر کی ای خداوندین بنده سی ، بنده گرک نمازینی قیله و ارکان و اصول دینین بیله ، چون او موقع کی اونی تکبیرینن قبره قویـالار گورملی دیر وشعرین سونوندا دییئر کی ای تیلیم خان سن عجب اوز اودویـا یـاندوی ، اولن دن سورا کیم دادویـا چاتا جاق ، بعد او ایشلری کی گورمـیشی یـادویـا سال چون کی نکیر و منکر سوال و جواب ائدنده گورملی سن .
بو شعر دئمک اولورد رین عبرت لر و آیوتمالی سوزلر واری کـه بیز لر اوندان غافیلیک . بو عبرتلی شعردن سورا بویورور کی : گویول گرک بیر ایلقاره بند اولا ، فارس شاعیر لری دئمـیشلی : ای یک دله ی صد دله دل یک دله کن . اوره ک گرک هر یـانا یئل اسدی گئتمـه سین گرک بیر عهد و پیمانـه استواراولسون ( شاید منظوری عهد الست اولا ) گرک بیر سوز دانیشا کی مردم پسند اولا و بیر نئیی عمله گئتیره کی سویی شیرین اولا .ایگید گرک خام اولماسون ائل پرست اولسون و عالیملر سوزلرینـه قولاغ آسسون . ایگیدلرین گرکمز اخلاقی گند اولسون :
مجازی موقدّس هر نوجوانیی
گرکمز کی طبیعتی گند اولا
مرد کیشی گرک نامرد ین چوره گین یئمـه سین ، سوز آپاروپ گئتیرن اولماسین ، بوهتان دئمـه سین و علی علیـه السلامـین پیروی اولسون .تیلیم خان بویورورکی : کهنـه دوشمانونان آشنا اولما ، یـالاندان دوستون باشینا آند ایچمـه ، کورقوشی اهلی ائله ماق اولماز ، ترلان بسله گینن دوست پسند اولا .تیلیم خان بویورور هر یئرده هر سوزی دئمـه ، عارف انسانین بوغازی یئددی بندی گرک اولسون .نا نجیب آدامونان اوتوروب دورما و نامرد قاپوسونا گئدیب بوینیوی اگمـه .
تیلیمـین سوزلرین ائیلمـه حاشا
اوزگه ناموسونا ائتمـه تاماشا
یئمـه نامرد آشین ، تئز قاخار باشا
منیم سوزوم قولاغییدا پند اولا
تیلیم خاندا یوخسول و غنی نی بئله تصویره چئکیب و بیزه اندرز وئریب :
واریی اولسا گلیب یئییب ایچرلر
یوخسول اولسای اطرافییدان کوچر لر
قووم قارداش سنی ائلدن سئچرلر
قورخورام هئچ یـادا سالان اولمو یـا
باشقا شعرده بئله بویوروب :
مال دونیـا چوخ نا مردی مرد ائلر
یوخسوللوق قوجالیق مرده درد ائلر
رنگینی سارالدار ،اوزون زرد ائلر
هرکیم گورسه دئیر وفاداری یوخ
بو شعرین بیر بیتینده فارس لا ر ضرب المثلین تورکوجه دیلده چوخ گوزل گئتیربدیر :
بیر چینـه کی پایـه سیندن کج اولا
باشی عرشـه گتسه اعتباری یوخ
خشت اوّل چون نـهد معمار کج
تا ثریـا مـی رود دیوار کج
و ایستر دییـه کی ای بشر اول دن ایشی بار انجام وئر .
تیلیم بوشعریده بیر کنایـه لی شعر بویوروب و بئله ایستر دییـه کی هر شیکارین آردونا گرکمز گئتماق :
اووچو گرک اوو آردیجا گئتمـه سین
هر شیکارا گولله سینی آتماسین
هر ایگید کی سئودیگینـه چاتماسین
هر باخاندا جیگریندن قان گئدر
تیلیم خان گئنـه بئله نصیحت ائدر کین : الله تعالی دان کی علم موطلقدیر گرک درس الان و شقی لردن اورگنماق توقع ائله مـه و دئیر کی خداوند قادردن غافیل اولما چون اگر ایسته سه مـیلچک و مگس ده ،اسلانی ییخر .و فارسلار ضرب المثلی دیر کی : همچو شاهین دراین ملک بـه کاراست مگس
جهد ائله درسین آل علم موطلقدن
تو قع ایئلمـه مطلبی شقدن
تیلیم غافل اولماقدرتلی حقدن
لوطف ائیله سه ذوباب شیر افکن اولور
بیر آیری گوزل شعرده تیلیم خان بویورور :
قالسا بیر یـاخشی لیق اینسانا قالار
ای ساقی جامـی دولدور ایچیم کـه مئی ایچنلر گئدرلر و مـیخانالار قالار .بو دونیـانون یـاخشی یـامانی گئچندیر ، فقط یـاخشی لیق انسانا قالار .اگر سوزویـه قولاغ آسان اولمادی، دئمـه .اوزویی هر ناکسه وورماگینان .بی عقیل ثروتمنده قیزییی وئرمـه ، مال و دوولتی گئدر ، دلّیگی قالار .آدام اوغلونون امکی ایشله ماقی حسابه گلمز ، اوزون عذابه سالار وارثه خاطور .حریص اینسان لار بایقوشدولار و بو دونیـا خارابا دور ، بایقوش اوچار گئدر خارابا قالار .
تیلیم بیر شعرینده بئله بویورور کی :تیلیم ، ساخلا یـاخشی صدف یـاخشی دور
یـاخشی اوتور یـاخشی دانیش یـاخشی دور
کی زرتشت درس لرین یـادا گئتیریر : پندار نیک ، گفتار نیک ، کردار نیک
تیلیم دئیر ، یـار آلاندا اصیل آلسای یئگ ایمـیش ووفاسیز یـاریلان دوران سورونجه ، حسرت چکیب یـالقیز قالسای یئگ ایمـیش و یوخسول اولوب ائل طعنـه سین چکینجه ، منزیلین غوربته سالسای یئگ ایمـیش .
تیلیم دئیر بیلدیگین سوزلری دئمـه حریفه هر نمک نشنا سا آچمایین سورفه .
تیلیم دئیر : هر یـانا گئدره ی اوزگه – اوزونن ، هئچ کیمسه یـه باخما یـامان گوزونن ، قووم قووم اولماز قوری سوزونن ، دوست دوست یولوندا قویـا جان گرک .
گویول بیر یـار سئو کی اصلمند اولسون ، حیـاسیز اولماسین حیـالی گرک ، سنگین اولا هر جهتدن کمالی ، دانیشدیر سان سوزو معنالی گرک .
تیلیم دئیر دوستا نرم اول دوشمن لری سیندیر سن ، دئسینلر نـهنگ دیر بو ، ماهی دئییل
که آیـه ی و اشداء علی الکفار رحماءبینـهم دان الهام آلوب دور .
تیلیم خان ایگید لری نصیحت ائدر کی آرواد آلماقا تلسمـه سین لر :
اوزووی وورماگینان داشینان داغا
چوخ تلسمـه گینن آرواد آلماقا
گئدیب خیدمت ائله بیر اصیل باغا
بیر امک قویـاندا یوزون آلگینان
تیلیم خان نصیحت ائدر کی : اوزگه توسنینی چاپگینان یـاواش
گویول آتماگینان داش
تیشـه کیمـی اولماگینان خود تراش
ارّه کیمـی گاه ایره لی گاه بری
هر یولون استادی بیر پیری وار
بی راهیمگه شمشیری وار
تیلیم هر مجلیسین بیر یئری وار
گاهی صدری گوزله گینن گه دری
فارسلار ضرب المثلی دیر کی : درون یک دل دو دوست (یـار) نمـی گنجد
تیلیم خان بونی چوخ گوزل بویوروب : شیکار گلیر بره سیندن یـار آشماز
کامـیل اولان اوز حد دیندن یـار ، آشماز
بیر کونوله ایکی سئوگی یـاراشماز
باغبان سالا البت اولور مـین باغی ص/165
تیلیم خان دوست توتماغا ، آلوب وئر ماغا ،چوخ اهمـیّت وئریب و نئچه یئر لرده بیزلری نصیحت ائدیب : اوزگه سویون آچما گینان چایویـا
خلقینن ائیلمـه شر آشنا لیغی
باتمان آلیب حئساب وئر مـه چرکدن
دریغ ائتمـه دوستا اولان گرکدن
گرکدیر محبت قالخا اورکدن
ریـایی اولاجاق زر آشنالیغی ص/167
[رازقان (لوح ساده ) دانلود آهنگ قیبلم تا سحر]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Sat, 29 Sep 2018 23:27:00 +0000